Gorgias Kimdir? Gorgias’ın Hayatı

Leontini, Kalkidiyanlar’ın Sicilya’da kurduğu bir koloniydi. Sofistlerin Protagoras kadar önemli üyesi Gorgias, bu kolonidendir. Yani o Leontinilidir. Koloniyi İyonlalılar kurduğuna göre, Gorgias’ın aslı İyonyalıdır. Babasının adı Kharmantides’tir. Takriben MÖ 490 yılında doğdu. Protagoras’ın taşıtıdır.

Kaynakların tümü Gorgias’ın çok yaşadığını bildirir. Bu konuda fikir birliği içindedirler. 105-109 yıl yaşadığını bildirir. [ Guthrie(1) ] Gorgias, uzun ömrü boyunca ölene dek durmadan çalıştı. Yaşamı boyunca melekelerini ( yetilerini ) korudu. [ Kranz (2), Guthrie(1) ] İleri yaşında gençlerle yarışabilecek yetenekteydi.

Nitekim hatip Polykrates ile yaptığı bir yarışmayı kazanmıştı. [ Freeman (3) ] Yaşlılıktan ileri gelen bir sorunu olup olmadığnı soranlara verdiği yanıt şudur: ” İhtiyarlığı suçlamam için bir nedenim yok. ” [ Kranz(2) ] Öldüğü gün kendisini güçsüz hissetmiş ve yatmış. Ziyaretine gelen dostu nasıl olduğunu sorduğu zaman şu yanıtı vermiş: ” Artık uyku beni kardeşine teslim etmeye başlıyor. ” [ Kranz (2) ] Eğitiminin ilk evreleri hakkında bilinenler azdır. Büyük olasılıkla, Gorgias, ünlü bir hekim olan kardeşi Herodikus’la beraber Empedokles veya onun öğrencilerinini birinden tıp ve doğa bilimlerini öğrendi. [ Freeman (3), Copleston (4) ]

Sirakuza site devleti emperyalist dış politika izliyordu. Bu politika nedeniyle Leontini sitesini ele geçirmek istedi. Atina’yı tüm Yunan dünyasının önderi sayan ve ” Panhellenistik ” bir politika izleyen Perikles, Leontini sitesi ile yardım anlaşması yapmak istedi. [ Mansel (5) ] Leontini sitesi MÖ 427 yılına, Atina’ya anlaşma yapmak için bir elçilik heyeti gönderdi. Bu heyetin başkanı Gorgias’tı.

Elçilik heyetinin başkanı olması nedeniyle Gorgias, Atina vatandaş meclisinde bir konuşma yaptı.  Alışılmamış konuşma üslubu ile gorgias, meclis üyelerini kendisine hayran bıraktı. Bu toplantıda Sirakuza’yı, ilk retorik ( konuşma sanatı ) ders kitabını yazmış olan, saygı duyulan yaşlı hatip Teisas tesil etti. Fakat teisias, Gorgias karşısında başarılı olamadı. Bu başarısı nedeniyle gerek Atina’da gerek ülkesinde büyük ün kazandı. Başarı ve ününü halk kadar, politik ve entelektüel liderler de takdir etti. Atina’da ün kazanmasına karşın, zamanının büyük kısmını Teselya’da, özellikle Larissa’da geçirdi. Fakat Gorgias, hiçbir şehre yerleşmedi.

Genel veya özel her türlü bağdan azade ( özgür ) olmayı tercih etti. Gorgias, bekâr öldü. Pluntarch, bu konu ile ilgili bir öykü anlatır. Gorgias’ın cenaze töreninde yapılan konuşmayı dinleyen trajedi şairi Melanthius dedi ki: ” Bize birliği öğütledi. Fakat o kendisi, karısı ve hizmetçisi ile birlik oluşturamadı. ” İsokrates’e göre, Gorgias ya hiç evlenmedi ya da çocuğu olmadı. Gorgias’ın ücreti çok yüksekti. Büyük servet biriktirmişti. İsokrates’e göre ondan daha zengin kimse yoktu. Buna karşın ardında küçük bir servet bıraktı.

Gorgias, halk önünde konuşma gösterileri yapardı. Bunlardan birini Atina tiyatrosunda yaptı. Bu gösteride dinleyicilerden istedikleri soruyu sorarak kendisini sıkıştırmalarını istedi. Bu cesareti büyük takdir topladı. Delphi ‘de bir konuşma yapması için davet edildi. Sunaktan ( tapınağın kutsal yeri ) yaptığı konuşma büyük heyecan yarattı ve Gorgias büyük beğeni kazandı. MÖ 420 yılındaki bu başarısı nedeniyle tapınağa altın kaplama bir büstü konuldu. Çiçero’ya göre büst kaplama değil, som altındandı. Büyük olasılıkla bütün parasını Gorgias ödemişti. Yunan birliği konusunda konuşma yapması için Olympia’ya davet edildi. Atina’da, savaşda ölenler için yapılan bir törende konuşma yaptı. Bu Atinalı olmayan biri için çok büyük bir onurdu.

Yeğeni, büyük kız kardeşinin oğlu Eumolpus, Olympia’da Gorgias’ın büstünü yaptırdı. Büstün kitabesi ( yazıtı ) 1876′da Olympia’da bulundu. Kitabede, Delphi’de büstünü diktiren Gorgias’ı savunan bir cümle vardı. Cümle şöyle: ” Delphi’deki büst bir servet gösterisi değil, erdemin ödülüdür. ” [ Freeman (3) ]

Kaynakça

(1) Guthrie, W. K., A History of Greek Philosophy, Vol III, Cambridge University Press, 1975.
(2) Kranz, W., Antik Felsefe, Edebiyat Fakültesi, 1976.
(3) Freeman, K, The Pre-Socratic Philosophers, Oxford, Basil Blackwell, 1966.
(4) Copleston, F., History of Philosophy, Vol. I, Burns Oates ve Washbourne, 1956.
(5) Mansel, A. M, Ege ve Yunan Tarihi, Türk Tarihi Kurumu, 1971.